Ma miyiga mise magaalada? (xilliga roobka).

Goobta Sawirka: Calmadoow, xuquuqda sawirka: Cali Ducale

Kala duwanaanta miyiga iyo magaalada xilli roobaadka

MIYIGA

Waa xilli roobaad, waxaa marba meel ka hillaacaya oo ka gugcaya, guga roobka oo curtay. Dhirta qaar waa ay sii dhacriyeysaa roobka ka hor. Waxaa da'ay roobkii la filayay da'istiisii, garo oo halka kan waa miyi. Xoolaha oo abaarta ka bixisteeda xiisa u qabo waa laga celinayaa halka uu roobku ka da’ayo ama uu ka qayoodo ay kaga timaaddo neecaawda iyo carafta roobka, oo way u boholyowsan yihiin. 

Roobkii ayaa da'ay Alxmdullilah. Sidii la rabay iyo si ka wanaagsanba waa uu u da'ay. Dhulka waxaa meel walba oo hoos u godan waran (daadsan) xareed aad u macaan. Marka ay ishaadu qabato waxa aad moodeysaa caano shaah yar lagu dhexdaray. Togogga (waadiyada) waxa ay wadaan biyo gaduudan ay kala soo hoobteen dhagaxa sare iyo buuraha dhaadheer. Dhulku muddo gaaban dabadeed, waa kaa doogga ah oo ishii deymootaaba aysan kasoo noqon karayn. Xooluhu inta badan waa irmaan. Dhulku waa dhul barwaaqo, subaxa hore lo'da barqin loosii daayaa, dhulku waa wada dhado iyo dharab. Lo’da kolkii ay barqinka kasoo noqoto ay usoo wada yeerto weylaheedii saakadii hore laga reebay si ay ugu soo noqoto guriga, iyada oo si fiican u darartay ayaa la lisaa. dabadeed xoolaha la sii wada daayaa. Qaalmaha (kuwa lo'da iyo geela) ayaa orgoosho gala, kolkii ay ka dhargaan daaqa. Ariga abaartu dilatay kolkii ay daaqa hore leefaan iyana waa wada rimaan. Dhirta oo aad moodday inay wada nafbaxday goor hore se caleentu uun ka dhacsaneed nafta ayaa kusoo noqoto quruxda iyo bilic badanina u keenaan deegaanka. Ubaxa kala nooca ah iyo miraha ceynba ceynka ah ayaa aad la yaabeysaa, adiga oon cidina la wadaagin. Marka aad dhex istaagto meelaha keymaha ah, dhirta kala nooca ah leh, aad moodeysid in ay isku faanayaan. 

Dhulku waa dhul doog iyo barwaaqo badani ka muuqato, waa dhul ay indhuhu jecleysanayaan inay waligood eegaan. Marka aad neefsato soow kama sii darna! Sanka ayaad la raacaysaa udugga ka soo baxaya ubaxyada kala geddisan ee kala jaadka ah oo ay dabeyshu dhankaaga keentay. Dhegtaadu waxa ay jecleysaneysaa jabaqda kala duduwan ee shimbiriha geedaha dulsaarani ku ciyayaan, qaarbaad dhabanada la qabsaneysaa kolkaad aragto quruxda iyo hannaanka ay kuugu heesayaan. Cajiib! Alla dunida dhammideed may sidaan noqoto. Qaarbaad ku qosleysaa saa adigayba kaa foori qurxan yihiine, galbihii kolka la gaaro ariga oo meyracanaya isha mala raacday, waa qaar iskii u fadhiga oo baryo-qaadaya iyo qaar aad u maleysid in la yiri maanta ayaa duni kugu dambeyso oo isagoo calsoohu ka koreyso wax kale kusii guraya.

MAGAALADA

Waa meel iskeed u kulul. Ma dadkaa mise waa dhisma yaasha qaabka daran loo dhisay? Kolleey mooyiye iskeed beey u kulushahay. Roobka waa la rabaa oo la tebeyaa si loo qaboobo, se inkaarbaa ka dambeysa. Sababtu waxa waaye marka uu roobku yimaad malahan meelo hagaagsan oo biyaha kala maareeya. Guri kastaaba si qaab daran ayuu u dhisan yahay oo waxaa dhistay mid lacag ku faana, aanan ka fikirin aayaha guryaha ku xeeran. Mid kastaaba waxa uu ku mintidayaa yaan lagaa guri dheeraan oo daadka lagugu soo rogin. Halkaa waxaa ka baxay in laga fekero meeshii lagu qaabeyn lahaa biyahan aadka u heer sarreeyo. 

Cidkastaaba subaxii waxa ay bannaanka kusoo qubtaa wax allaale iyo wixii raashiin si kas cad xaqdarro loogu karshay, waayo cid kastaaba way awooddaa inay aqoolato raashinka quud ahaan ugu filan maalin kasta se waa yaan la idin dhihin reerka kan waa faqiir iyo wax lamid ah. Marka uu roobku yimaad aadbaad ugu farxeysaa illeen waa nimco Rabbi keenee, marka uu qayoodo roobku ma is tiri bal bannaanka fiiri adiga oo moodaya inaad biyo xareed iyo neecaaw qabow bannaanka ka heleyso, saa abkeey bullaacad soo hunqaacday iyo luuq luuqyada xaafadda oo asalba aaad moodeysay in maalin walba xeeys u gooniyi ku da'o oo wada ureysa ayaa aad la kulmeysaa, socod isku day ayaad is dhaheysaa, saa waaba ka daran waa; “bajiiq bajuuq, bajuuq bajiiq” iyo dhul soo wada uraya, waxaad is leedahay war halkaan waa xaafad dhexdeeda e, Laaamiga bal eeg. Haddaad yaab aragtay! Waa kasii daran, waxaad u maleynaysaa tog hooraya. Maxaa loogu samayn waayay biyahaan meel ay ka baxaan? “Waddanku waa bilaa dowlad oo muddo badan buu dunsanaa”. ayaa laguugu jawaabayaa. 

Ganacsadahaan ama xoole qabeen kaan guriga ku faanayow, ayaa kaa hortaagan in aad uga fekerto quruxda baladkaaga, sida aad uga fekertay in aan "waa faqiir" lagu dhihin? Iska dhaaf wax kala e, bacihii qashinka lagu aruurin jiray xitaa, inta kol hore la gubi lahaa, waxa lala sugayaa roobka. Halka bac socda waad la yaabi. Biyo aad cabto inta iska dhaafto, dhaafto, dhaafto, ayaad ka shakiyeysaa dhibicda roobka ee magaalada korkeeda ku soo dhacdaa ma sidaan ayeey u wasakheysan tahay mise. Taa waxaa kasii daran hadaad meel ku jeeddo laamiga ma ag mari kartid. Mid kastaa oo gaari cas wataaba (intooda badan) waakan biyahaa iyo bacahaa is dhex yaacaya shacabka ku dhibaateynaya "fash" iskuulleey ahoow, habar suuq kasoo adeeganeyso ahow, ama mid si kale isaga socdo ahow e, adiga iyo dharkaagiiba bac iyo biyo wasakh isla roorayaa ku salaamaya "assalamu caleykum, xagee baad ku jeedday? Xaafaddii isaga noqo adeer bilaa shuruud" , waa habaar toos ah waa hadalkaan ku iriye doonistii roobka miyeyna ka dambeyn habaarkaa. Kolkaasaad qaadi hees bilaa muusig ah:

Magaaladu qarribanaa,

Qurun iyo dhibaatiyo, 

Qaab-dhisme xumo badanaa!.

`Dhammaad`